Vrijwel alle door mij gerecenseerde klimaatboeken gaan uit van een antropocentrisch wereldbeeld. Hannah Ritchie (‘Niet het einde van de wereld’) beschrijft zelfs klimaatrampen in termen van menselijke verliezen (zie recensie op deze deelpagina, overigens een lezenswaardig boek).
Van Hart tot Hart begint met de beschrijving in tekeningen van een aantal grote natuurbranden in vele delen van de wereld met vluchtende dieren. Maar ook dat door menselijk verbruik, bevolking en technologie we een stadium bereikt hebben waarin moeder Aarde onze aanwezigheid niet langer verdragen kan.
Een klop op de deur in een klooster in Dharamsala, de huidige verblijfplaats van de uit Tibet gevluchte Dalai Lama. Buiten staat een eveneens gevluchte dhomtra (reuzenpanda). Samen wandelen ze door bossen en praten over grote en kleine dingen in het leven; levenswijsheden die je kijk op de wereld kunnen veranderen. In beelden en korte teksten toont de Dalai Lama hoe mooi de natuur is. En wat er van geworden is. “Nooit mogen we vergeten het lijden dat de mens toebrengt aan andere bewuste wezens. Misschien zullen we ooit neerknielen en de dieren om vergeving vragen”.
“Van alle soorten op deze planeet zijn de mensen de grootste probleemveroorzakers. Mensen zijn de enige soort die in staat is om de aarde zoals we die kennen te vernietigen. Maar als we de aarde kunnen vernietigen, dan kunnen we haar dus ook beschermen”.
“Compassie, barmhartigheid en altruïsme zijn sleutels tot niet alleen menselijke vooruitgang, maar ook tot het overleven van de planeet”. Compassie is het radicalisme van onze tijd. Wees vriendelijk wanneer het kan. En het kan altijd. Alles wat we doen heeft effect – ook de eenvoudigste handeling. En ons voortbestaan hangt af van onze handelingen.
Het boek eindigt met het afscheid van de Dalai Lama en de dhomtra, die terugkeert naar zijn bossen.
Even later volgt een klop op de deur ….. buiten staat een gevluchte koala beer.
Een persoonlijke noot. Ik vond het moeilijk om dit ontroerend mooie boek te recenseren. Ik heb het nu gedaan vooral door enige van voor mij belangrijke citaten weer te geven. Als ik het nog eens zou moeten recenseren zou het zeker anders zijn, zo veel staat er in. Het staat in mijn boekenkast, en op mijn iPad zodat ik het altijd bij me heb.
Hoopvol vind ik dat ook Jan Rotmans (‘Omarm de chaos) en Tim van Hattum (‘Only Planet’) beschrijven hoe belangrijk verinnerlijking is, de laatste ook mede geïnspireerd door het bijwonen van een lezing van de Dalai Lama. Als er, wars van ‘eigen welvaart eerst’, ‘iets’ begint van een collectief mededogen, zowel in politiek, bedrijfsleven als in eigen persoonlijk leven, zal dat groeien, een kantelpunt bereiken, en gaan wij en volgende generaties toch nog een mooie toekomst tegemoet.
Recensie geschreven door Lowie van Liere
