Wie het meest heeft vervuild moet het meeste betalen. Nederland hoort bij de 10% rijkste landen die het meeste bijdragen aan de gevaarlijke klimaatverandering.
Klimaatrechtvaardigheid gaat over de rechtvaardige verdeling van de lasten die het gevolg zijn van klimaatverandering. We willen dat de klimaatcrisis op een eerlijke manier wordt aangepakt. En dat betekent dat we er niet zijn als we heel Europa vol leggen met zonnepanelen en overal windparken op zee bouwen.
Zolang wereldwijd miljoenen mensen wel de klappen van klimaatverandering opvangen maar zelf géén toegang hebben tot schone energie – of zelfs de prijs betalen voor de vervuilende winning van grondstoffen voor onze elektrische revolutie… zolang is de aanpak van de klimaatcrisis niet rechtvaardig.
De klimaatcrisis hangt onmiskenbaar samen met andere vormen van onrecht. Denk aan kolonialisme, racisme en seksisme. Er is dus een bredere aanpak van de klimaatcrisis nodig om tot een échte structurele oplossing te komen.
Regio’s als Latijns-Amerika, Afrika en Zuidoost-Azië die weinig aan het klimaatprobleem hebben bijgedragen, zullen de komende jaren de grootste temperatuurstijgingen zien. Denk aan verwoestende tropische stormen die door de opwarming van de oceanen in hevigheid en frequentie toenemen. De Filipijnen, Haïti en Pakistan werden in respectievelijk 2013, 2016 en 2022 zwaar getroffen.
Vrouwen, mensen van kleur, inheemse volken en anderen die sowieso al onderaan de maatschappelijke ladder staan, worden daarbij onevenredig hard geraakt.
Op verschillende klimaattopconferenties is de afgelopen tijd gesproken over een bijdrage van de rijke landen in de wereld aan de arme landen. Dat zou gaan om 100 miljard dollar per jaar van 2020 – 2025. Tot nu toe wordt die 100 miljard dollar nog steeds niet gehaald. Het blijft steken op ca 80.
De rijkste 10% van de wereldbevolking – hiertoe behoort Nederland – is verantwoordelijk voor 50% van de uitstoot van broeikasgassen. De armste 50% is slechts verantwoordelijk voor 13% van de uitstoot. Niet alleen onze uitstoot heeft invloed, ook ons voedsel. Denk bijvoorbeeld aan de palmolie in ons eten en de soja voor veevoer. Daarvoor worden plantages aangelegd en regenwoud gekapt. Het gevolg: de mensen die daar wonen en werken, verliezen hun grond en traditionele manier van bestaan. Wat wij eten, heeft direct invloed op hun leven.
Juist westerse bedrijven zijn vaak actief in ontwikkelingslanden. Daar verdienen ze veel geld, terwijl de lokale bevolking blijft zitten met de negatieve gevolgen en nauwelijks profiteert van de winst. Zo zijn Nederlandse banken als ING, Rabobank en ABN AMRO (maar ook verzekeraars en pensioenfondsen) betrokken bij palmolie- en sojaplantages.
Wij – inwoners van westerse landen – zijn medeverantwoordelijk voor de klimaatschade, schendingen van mensenrechten en landroof in kwetsbare landen.
Belangrijk is dat we ons bewust zijn dat de verhoudingen zo liggen. Vanuit dat bewustzijn kunnen we handelen. Zo kunnen we Nederlandse bedrijven (banken, pensioenfondsen, verzekeraars) aanspreken op hun verantwoordelijkheid. Niet alleen stoppen met investeren in fossiele bedrijven, maar ook stoppen met het investeren in het kappen van regenwouden en in de industriële landbouw en veeteelt. Verder kunnen we onze overheid vragen wat zij bijdraagt aan het internationale klimaatfonds van 100 miljard dollar per jaar.
Grootouders voor het Klimaat heeft de werkgroep Groen Pensioen, die in gesprek gaat met pensioenfondsen om de investeringen weg te halen bij klimaatverandering bevorderende bedrijven en te verplaatsen naar duurzame bedrijven. Verder dringen wij in gesprekken met politici en bedrijven als Shell en anderen altijd aan op klimaatrechtvaardigheid.
Wij willen het beleid van overheid en bedrijfsleven en op gebied van klimaat enorm versnellen. Dat doen we door in gesprek te gaan met beleidsmakers en door het mobiliseren van zoveel mogelijk grootouders en andere generatiegenoten.
We doen het vaak samen met andere klimaatorganisaties, maar niet altijd.
Jij kunt je steeds weer te binnen brengen dat de verhoudingen in de wereld onrecht in stand houden. Je kunt je eetpatroon aanpassen: minder vlees, meer plantaardig. Je kunt overstappen naar een duurzame bank. Dat verandert het financiële systeem. En je kunt natuurlijk stemmen op partijen die zich inzetten voor meer rechtvaardige verhoudingen in de wereld.
