Het nieuwe pakket klimaatmaatregelen van Minister Jetten: vooral veel subsidie

Het nieuwe pakket klimaatmaatregelen van Minister Jetten: vooral veel subsidie

Op 26 april j.l. stuurde Minister Jetten namens het Kabinet een brief aan de Tweede Kamer met een aanvullend pakket maatregelen om de doelstelling van 55% reductie van broeikasgassen in 2030 ten opzichte van 1990 alsnog te kunnen halen.

Rob Jetten
Rob Jetten

Analyses van het Planbureau voor de Leefomgeving hadden uitgewezen dat dit doel met het huidige beleid niet zou worden gehaald. Wat staat er in de brief en wat omvat het extra pakket allemaal? Een paar highlights.

De brief schetst een somber toekomstbeeld voor kinderen die nu geboren worden, als we geen actie ondernemen. Tegelijk zegt de brief ook dat we de aarde ook voor toekomstige generaties leefbaar kunnen houden door nu de knop om te zetten wat betreft het klimaatbeleid. Mooie woorden, maar worden die waargemaakt?

De brief benadrukt dat in het pakket maatregelen (dat een selectie is van een groot pakket potentiële maatregelen, zoals vermeld in het recente IBO-Klimaat rapport) een balans is gezocht tussen beprijzen, normeren en subsidiëren. De realiteit is dat er aan uitgaven tot 2030, vooral voor subsidies, bijna €28 miljard is gereserveerd, terwijl de begrote extra inkomsten door aanpassing van de energiebelasting nog geen €2 miljard bedragen. Daarin is de aangekondigde verhoging van de CO2-heffing voor de industrie overigens nog niet opgenomen. Waarschijnlijk zal die bij een relatief hoge EU-emissierechten prijs geen extra inkomsten opleveren.

Elektriciteit

Voor de elektriciteitssector is het meest opvallend een nieuw ambitieuzer doel voor klimaatneutraliteit in 2035. Dat betekent vooral dat aardgascentrales moeten sluiten, maar daarvoor is geen verbod aangekondigd, slechts een subsidieregeling.  Flexibilisering van vraag en aanbod wordt sterk benadrukt, o.a. via een verplichting voor batterijen bij zonneparken.

Industrie

Voor de industrie is de belangrijkste maatregel de versterking van de maatwerkafspraken met de grote uitstoters in de vorm van extra subsidies van ca €3 miljard. Van verplichte committering aan een klimaatneutrale toekomst door de bedrijven is geen sprake. Qua normering zal de energiebesparingsplicht voor grote bedrijven worden aangescherpt, nieuwe warmte-installaties mogen niet meer op fossiele brandstoffen draaien en er komt een bijmengverplichting voor plastic recyclaat. De aangekondigde verhoging van de CO2-heffing voor de industrie zal zoals aangegeven waarschijnlijk geen invloed hebben.

Gebouwde omgeving

In de gebouwde omgeving is de meest opvallende maatregel een verbod op verhuren van woningen met energielabel E, F en G vanaf 2029. Commercieel vastgoed eigenaren worden verplicht vooral hun slechtste gebouwen aan te pakken. Daarnaast worden de subsidies voor verduurzaming verhoogd met ruim €9 miljard en worden die meer op lage inkomens gericht.

Mobiliteit

In de sector mobiliteit ligt het accent op de verdere stimulering van elektrische auto’s. Er wordt €528 miljoen extra voor aanschaf van tweedehands elektrisch auto’s gereserveerd en de subsidies voor nieuwe elektrische auto’s lopen geleidelijk af. Leaseauto’s worden niet verplicht elektrisch, maar werkgevers moeten meer gaan doen om de CO2-emissies van woon-werkverkeer te beperken. Een brede stimulering van openbaar vervoer ontbreekt. Er komt een bescheiden verhoging van de bijmenging van biobrandstof in benzine en diesel, maar geen verhoging van de prijs als gevolg van het emissiehandelssysteem voor de transportsector dat op basis van EU-richtlijnen moet worden ingevoerd. Voor het vrachtvervoer zijn alleen extra stimuleringsmaatregelen en vrijwillige afspraken voorzien.

Landbouw

Voor de landbouwsector is er eigenlijk helemaal geen pakket gepresenteerd. Met wollige taal wordt alles vooruitgeschoven, hangende het landbouwakkoord en de oplossing van het stikstofprobleem.

Het commentaar van Natuur en Milieu is gematigd positief, maar de niet opgenomen verplichting voor elektrische leaseauto’s vinden ze een gemiste kans om voldoende aanvoer van tweedehands elektrische auto’s te realiseren. BOVAG en ANWB protesteren vooral tegen de aflopende voordelen voor nieuwe elektrische auto’s (vrijstelling aanschaf- en wegenbelasting vervalt na 2024, door hoger gewicht betalen elektrische auto’s straks veel meer wegenbelasting dan fossiele auto’s). Vanuit de oppositie in de Tweede Kamer klinken kritische geluiden.

Zie ook artikelen in NRC  en Volkskrant.

Bert Metz

Deel
Deel

Lees andere artikelen

28 maart 2024
De Tweede Kamer behandelt op dit moment de ontwerp Energiewet. Daarin ontbreken regels om het mogelijk te maken voor burgers...
21 maart 2024
Marjan Minnesma (Urgenda) was te gast op onze 126e pleinbijeenkomst in Den Haag. Onder haar vleugels startten de Grootouders voor...
19 maart 2024
Op maandag 15 april 2024, 19.30 uur spreekt ir. Bettina Kampman, sectorleider Energie en Brandstoffen bij onderzoeksbureau CE Delft over de...
Ga naar de inhoud