Er wordt veel gesproken over kringlooplandbouw dezer dagen. Het moet de oplossing worden van allen problemen die nu door de landbouw worden veroorzaakt: overbemesting, stikstofdepositie, uitstoot van broeikasgassen, insectensterfte, ontbossing door veevoerimport, etc. De Minister van Landbouw heeft een visie gepubliceerd waarin er in 2050 alleen nog maar kringlooplandbouw in Nederland bestaat. Maar hoe werkt dat dan? En is het voor alle problemen een oplossing?
De Universiteit van Wageningen verwoordt het zo: “Kringlooplandbouw houdt in dat we agrarische biomassa en de daarin opgeslagen voedingsstoffen vasthouden in het voedselsysteem. Door nog veel zuiniger om te gaan met schaarse grondstoffen en minder biomassa te verspillen, hoeven minder voedingsstoffen van elders te worden aangevoerd in de vorm van bijvoorbeeld kunstmest en geïmporteerd veevoer. De beschikbaarheid van circulaire grondstoffen bepaalt daarmee de productiecapaciteit en de mogelijkheden voor consumptie die daaruit voortvloeien.”
Met andere woorden: in een gesloten kringloop, blijven veevoer, mest, groente, fruit en dierlijke producten bij elkaar in de buurt. Import van veevoer uit andere werelddelen hoort daar niet bij. Daarmee wordt de import van stikstof gereduceerd, en zal de veestapel moeten krimpen en daarmee daalt de uitstoot broeikasgassen.
Koeien en schapen blijven hiermee nog methaan uitstoten en er ontsnapt nog steeds lachgas uit bemeste bodems, maar in veel mindere mate. Een verdere verduurzaming kan worden gerealiseerd door het terugdringen van het gebruik van pesticiden en door het vasthouden van CO2 in de bodem. Dat laatste kan bijvoorbeeld door het aanleggen van voedselbossen op landbouwgrond, minder ploegen en het ophogen van het grondwaterpeil in veengronden.
Nederland importeert nu veel veevoer, en exporteert ruim 70% van alle vlees, melk en eieren die we hier produceren. Ook eten wij veel buitenlandse producten zoals bananen en avocado’s, maar ook vlees uit Argentinië. Kringlooplandbouw is dus nog ver weg en vraagt een behoorlijke aanpassing. De vraag hoe de overstap naar kringlooplandbouw kan worden gerealiseerd is kort geleden bekeken door de Taskforce Verdienvermogen Kringlooplandbouw.
De conclusie van de Taskforce is een Europese oplossing omdat er intensieve handel in landbouwproducten plaats vindt. En er zijn ook stevige prikkels nodig om boeren op andere productiemethoden te laten overstappen. Een heffing op uitstoot van CO2 en methaan tot de stikstofuitstoot zal waarschijnlijk nodig zijn (Trouw), ofwel een bonus op het vastleggen van koolstof in de bodem.
Ondertussen kunnen we ook zelf wat doen: met onze dagelijkse boodschappen kunnen we lokale boeren ondersteunen die geen kunstmest of pesticiden gebruiken en al aan kringloopboeren doen. Kies vaker plantaardig, lokaal, biologisch of uit het seizoen.
