7. Natuurinclusieve en circulaire landbouw

De landbouw is verantwoordelijk voor 13 procent van de uitstoot van broeikasgassen in Nederland, waarvan 60% van de veehouderij afkomstig is en dat is nog zonder de uitstoot van de broeikasgassen uit veenweidegebieden die ten behoeve van de veeteelt ontwaterd worden. Als ook de ontbossing elders in de wereld ten behoeve van hier ingevoerd veevoer en landbouwproducten wordt meegeteld, dan is het percentage aanzienlijk hoger. De dichtheid van de vee-industrie in Nederland is de hoogste van Europa, evenals de stikstofemissie. We “exporteren” via de lucht viermaal zoveel stikstofverbindingen (NOX en ammoniak) als we “importeren” via de lucht. Driekwart van door ons geproduceerd varkensvlees wordt verkocht naar het buitenland, met name China. De mest blijft hier.

Herstructurering

Volledige herstructurering van de landbouw en veeteelt is nodig vanwege de emissies, maar ook om klimaatadaptatie vorm te geven, verdroging tegen te gaan, de natuur en biodiversiteit te herstellen en de waterverontreiniging te stoppen.

In Nederland kan binnen randvoorwaarden voldoende hoogwaardig voedsel worden geproduceerd, dat is zonder mestoverschotten, zonder stikstofprobleem, zonder grootschalige import van bulkvoer, met grotendeels gesloten kringlopen en veel minder bestrijdingsmiddelen. Dat moet gevolgen hebben voor de omvang van de veehouderij, maar niet noodzakelijker wijs voor het aantal boeren. Vermindering van het landgebruik voor veeteelt biedt mogelijkheden voor uitbreiding van natuur, zelfs als de veeteelt extensiever wordt. Een verschuiving van dierlijke naar plantaardige eiwitproductie kan de uitstoot van broeikasgassen fors verlagen. De beloofde transitie naar een natuur inclusieve en circulaire landbouw moet dan wel werkelijkheid worden. Het is essentieel dat de overheid het beleid dat tot deze onhoudbare situatie heeft geleid, omgooit. Boeren moeten een eerlijke prijs voor hun producten ontvangen, zodat ze de omslag naar natuur inclusieve en circulaire landbouw kunnen maken.

Onze concrete voorstellen:

• De toekenning van Europese landbouwsubsidies moet sterker worden gericht op het bevorderen van deze (ook vanuit klimaatoptiek belangrijke) transitie. Bij niet voldoen aan eisen: korten van subsidies: cross compliance.
• Invoeren van een nationale heffing op CO₂, methaan en N₂O uitstoot door landbouwbedrijven zolang de landbouwsector niet onder het EUETS valt.
• Herstel van natuur wordt mogelijk gemaakt door gericht verplaatsen en uitkopen van landbouwbedrijven en door ombuiging van de huidige subsidiering ten behoeve van de omschakeling naar natuur inclusieve en circulaire bedrijfsvoering.
• Nederland halveert het gebruik van bestrijdingsmiddelen in 2030, conform EU afspraken, waarvoor een inspanning nodig is. Dit mag ten koste gaan van export van overschotten. 
• Het areaal biologische landbouw in 2030 wordt, conform EU afspraken, op 25% van het landbouwareaal  gebracht. Het huidige beleid is daarvoor volstrekt onvoldoende.
• De door uitkoop van veehouderijen verworven gronden worden ondergebracht in een Grondbank, die via aantrekkelijke regelingen aan natuur inclusieve boeren kan worden verpacht.
• Speculatie met landbouwgrond in verband met toekomstige bouwplannen wordt verboden.

Een en ander betekent dat een 50% reductie van de veestapel onontkoombaar is.